Metody i techniki podnoszenia sprawności intelektualnej.
U progu trzeciego tysiąclecia mamy do czynienia z eksplozją kształcenia w związku z rewolucją techniczną w XX- tym wieku.
Jednocześnie w tym samym wieku mówi się o zaburzeniach uczenia się jako o chorobie stulecia.
Zjawisko to dotyczy wszystkich krajów, również rozwiniętych krajów zachodu.
Danie UNESCO wskazują, że 1/3 ludzi na świecie jest analfabetami( 1984). Rok 1990 ogłoszono Rokiem Międzynarodowego Analfabetyzmu.
Polska – 17% absolwentów szkół podstawowych nie umie czytać.
tylko 10% trafia na studia
co 11 dziecko pisze bezbłędnie
Czynniki powodujące trudności w nauce, przyczyny obniżenia poziomu sprawności intelektualnej:
opóźniony rozwój inteligencji( przyczyny genetyczne, nabyte)
dysharmonia rozwoju psychoruchowego
zaburzenia dynamiki procesów nerwowych
opóźniony rozwój funkcji poznawczych (analizy i syntezy słuchowej i wzrokowej)
zaburzenia lateralizacji
nieprawidłowości w dziedzinie opieki i wychowania dziecka (zaniedbanie potrzeb opiekuńczych, brak empatii, akceptacji, docenienia aktywności dziecka, brak czasu, konflikty w rodzinie, zbytni liberalizm lub autorytaryzm)
niewłaściwe metody nauczania w szkole (niejasność przekazu, błędy w utrwalaniu, nieskuteczny system motywowania, przeładowanie treści, inne)
osoba nauczyciela w niedostatecznym stopniu inspirująca do zainteresowania się przedmiotem i do podejmowania aktywności intelektualnej
brak współpracy rodziny i szkoły
zagrożenie perspektyw życiowych po ukończeniu szkoły
Zewnętrzne warunki uczenia się;
Wskazania do higieny pracy umysłowej:
1.stałe miejsce pracy
2.stała pora dnia: godziny najwyższej wydajności pracy umysłowej- 8- 10, 18- 20, wskazane przerwy 5- 10 minutowe po każdym 45- minutowym okresie pracy
3.wygodne siedzenie dostosowane do wzrostu
4.odpowiednie oświetlenie
5.ograniczenie ilości bodźców: słuchowych, wzrokowych, emocjonalnych, konfliktów
6.przed pracą umysłową zrelaksować się: ćwiczenia oddechowe, sport, spacer
7.odpowiednia ilość snu – 7.5, 8 godzin, drzemki wciągu dnia do 20 min, albo ponad
1.5 godziny
8.odpowiednie odżywianie- dieta antystresowa bogata w wit. gr. B – ryby, ciemne pieczywo, jajka, groch, wątroba- magnez, czekolada, orzechy, chrom, cynk
9.planowanie swojej pracy umysłowej (celu czasu, treści, metod i technik)
Warunki dobrego uczenia się zależne od uczącego się:
1.Koncentracja uwagi- skupienie się na przedmiocie.
Czynniki dekoncentracji: radio, TV, komputer, strach przed szkołą i złymi stopniami, konflikty w domu, stany zakochania, kłopoty z planowaniem dnia, roztargnienie, marzycielstwo, nadmiar zajęć pozaszkolnych, inne.
Ćwiczenia na koncentrację uwagi:
powielanie rysunków z dużą liczbą szczegółów
dorysowywanie brakujących szczegółów
puzzle
powtarzanie ciągów liczb
próba przypomnienia sobie wszystkich czynności dnia
będąc na lekcji przedmiotu, który nas nie interesuje, przez dziesięć, piętnaście minut notujemy dosłownie to, co mówi nauczyciel
wpatrywanie się w wybrany w pomieszczeniu przedmiot- 4 min (starając się nie myśleć o niczym)
2.Zainteresowanie przedmiotem:
Jak pobudzać?
obejrzeć film fantastyczny
czytać biografie naukowców, literatów, pisarzy (ludzi sukcesu)
rozmawiać z dorosłymi o ich pracy
brać udział w konkursach
uprawiać hobby (znaczki, świat wiedzy, kamienie, zwierzęta)
3.Rozumienie treści których się uczymy:
Korzystać jak najwięcej z lekcji (szczególnie dotyczy to matematyki). Zadawać pytania. Nie starać się zapamiętywać treści nie rozumianych. Rozumienie związanie jest z zapamiętaniem wcześniejszych informacji, doświadczeń, danych.
4.Dobre samopoczucie
5.Odpowiednia motywacja.
6.Umiejętne stosowanie technik pracy umysłowej
Niektóre wskazania do pracy umysłowej dotyczące pamięci i pracy z tekstem
1.Zapamiętywanie logiczne.
trzeba „chcieć” to zapamiętać
im więcej zapamiętałeś, tym więcej możesz zapamiętać, por. „im więcej haków na gładkiej alpejskiej ścianie, tym lepiej się wspinać”
przy zapamiętywaniu używaj wszystkich zmysłów (o ile to możliwe)
Okazuje się że, zapamiętujemy:
20% tego co usłyszeliśmy
30% tego co zobaczyliśmy
50% tego co zobaczyliśmy i usłyszeliśmy
90% tego co sami zrobiliśmy
– zamiast zapamiętywać- „myśl”- pomosty informacji
– powtórka jak najszybciej( najlepiej tego samego dnia) tzw. metoda bezpośrednich streszczeń – jak najszybsze odtworzenie treści.
powtarzanie: reguła 2/8/30
powtórz materiał drugiego dnia ósmego dnia trzynastego dnia
Jest to związane z tzw. okresem inkubacji zapamiętywanych treści i z krzywą zapominania.
– matematyka: reguła- ucz się dużo, słysz wszystko, mów mało
– języki obce- uczyć się systematycznie, 15 min dziennie, codziennie 5 nowych słówek
2.Aktywne metody pracy z tekstem SQRRR
S- scan- szybki przegląd, przejrzenie tekstu
Q- question- pytania, także pod tekstem
R- reading- czytanie( analiza)
R- respons- odpowiedzi na pytania
R- replay- szybki końcowy przegląd
Inna metoda
PPLPP
P- przegląd materiału przed jego właściwą lekturą
P- pytania- co w tekście najważniejsze
L- lektura- czytanie z „otwartymi oczami i pamięcią”
P- przyswajanie- sformułowanie po swojemu, swoimi słowami
P- powtarzanie wg. reguł rządzących zapamiętywaniem
Czytając podkreślać lub wypisywać, sporządzać schematy i rysunki, robić plany i streszczenia, przyswajać treści fragmentami, coraz to nowe.
Opracowała: Elżbieta Pietrzak
Literatura:
Jorg Knoblauch- „ Sztuka uczenia się”- wyd. „Vocatio” W- wa /1998
Jarosław Rudniański-„ Jak się uczyć”- PZWS W- wa 1968
Zbigniew Pietrasiński- „Sztuka uczenia się”- wyd. V W- wa 1975
Halina Spionek- „Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne” PWN W- wa 1973